دیاگرام در معماری

مفهوم دیاگرام در معماری: زبانی گویا برای ایده های پیچیده

نویسنده:

محمدرضا لعلی مفرد

۱۴۰۲-۱۱-۲۹

در دنیای معماری، ایده‌ها و مفاهیم پیچیده‌ای وجود دارند که بیان آنها به زبان ساده و قابل فهم برای مخاطبان، همواره چالش بزرگی به شمار خواهد رفت. در اینجا است که دیاگرام به عنوان وسیله‌ای قدرتمند و کارآمد، به کمک معماران می‌آید. دیاگرام، زبانی گویا و بصری است که به معماران اجازه می‌دهد تا ایده‌های طراحی خود را به طور شفاف و مختصر به مخاطبان و البته کارفرمایان به راحت ترین شکل ممکن منتقل کنند.

دیاگرام چیست؟

دیاگرام، ترسیمی ساده و گویا است که به منظور تبیین و تشریح یک مفهوم پیچیده، به کار می رود. در دیاگرام، از اشکال، خطوط، علائم و نمادها به جای کلمات استفاده می شود تا مفاهیم به صورت بصری و قابل فهم ارائه شوند.
ریشه کلمه دیاگرام از زبان یونانی نشات گرفته که به معنای ترسیم به واسطه خطوط معنا خواهد شد.

نقش دیاگرام در معماری:

دیاگرام در معماری کاربردهای فراوانی را شامل می‌شود. از جمله این کاربردها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • ایده پردازی و تفکر خلاق: دیاگرام ابزاری خلاقانه است که به معماران کمک می کند تا ایده‌های خود را به صورت بصری بررسی و توسعه دهند.
  • ارتباط و انتقال ایده: دیاگرام ابزاری موثر برای انتقال ایده‌ها، اعم از کارفرمایان، همکاران و یا عموم مردم است.
  • حل مسئله: به واسطه دیاگرام می‌توانید در تجزیه و تحلیل مسائل پیچیده و یافتن راه حل‌های مناسب کمک کنید.
  • ارائه و مستندسازی: دیاگرام ابزاری است برای ارائه طرح‌ها در جلسات و همچنین مستندسازی فرآیند طراحی است.
دیاگرام معماری
نمونه دیاگرام ارائه شده از مهندس مهرداد حاتمی مقام اول مسابقه طراحی پلان و نما گلستان شمالی

 

برای مشاهده نتایج مسابقه معماری طراحی نما و پلان گلستان شمالی کلیک کنید.

انواع دیاگرام در معماری:

دیاگرام‌ها بر اساس نوع کاربرد و اطلاعاتی که ارائه می دهند، به دسته‌های مختلفی تقسیم بندی می شوند. برخی از رایج ترین انواع دیاگرام در معماری عبارتند از:

  • دیاگرام حبابی: برای نمایش روابط فضایی و تناسبات بین فضاهای مختلف به کار می روند.
    معمولا از این دیاگرام در مراحل ابتدایی پروژه استفاده شده و نمایانگر ارتباط اجزا و عملکرد آن‌ها در سازه خواهد بود.

دیاگرام حبابی معماری

  • دیاگرام سیرکولاسیون: برای نشان دادن نحوه حرکت و جابجایی افراد در فضا به کار می روند. ارتباط بخش‌های مختلف نظیر آسانسور، پله و راهرو به همراه چگونگی دسترسی افراد به این بخش‌ها در سیرکولاسیون مشخص خواهد شد.

دیاگرام سیرکولاسیون در معماری

  • دیاگرام مقطعی: برای نمایش جزئیات سازه و نحوه اتصال عناصر مختلف به کار می روند. نمایش موارد ذکر شده در این مدل دیاگرام از طریق برش عمودی بنا صورت می‌پذیرد. گفتنی است این دیاگرام به صورت شماتیک طراحی شده و فاقد اندازه‌گیری می‌باشد.

دیاگرام مقطعی

  • دیاگرام برنامه‌ای: برای نمایش چیدمان و عملکرد فضاهای مختلف به کار می روند. کاربرد اصلی این دیاگرام برای نمایش ارتباط برنامه با فرم ساختمان خواهد بود.

دیاگرام برنامه ای در معماری

  • دیاگرام اگزونومتریک: دیاگرام اگزونومتریک یا آکسونومتری نمایشگر نمای خارجی سازه است که دو وجه ساختمان را نشان خواهد داد. از این شیوه برای اجسام سه بعدی به کار گرفته می‌شود.

معماری آکسونومتری

  • دیاگرام بستر پروژه: دیاگرام بستر پروژه یا بستر طرح برای نمایش محیط پیرامون سازه به کار گرفته می‌شود. هم‌چنین این شیوه ارتباط و تعامل سازه با چشم انداز بزرگ اطراف را به تصویر می‌کشد.

دیاگرام بستر پروژه

  • دیاگرام سازه‌ای: دیاگرام سازه‌ای یا ساختاری برای نمایش ساختار فیزیکی سازه استفاده خواهد شد. هم‌چنین ترکیبی از دیاگرام‌های مقطعی و اگزونومتریک به شمار خواهد رفت.

دیاگرام ساختاری

  • دیاگرام انفجاری: دیاگرام انفجاری با جدا کردن عناصر معماری، ساختار کلی پروژه را به تصویر می‌کشد. این جداسازی با فاصله کم از یکدیگر صورت گرفته و از هم مجزا و قابل مشاهده هستند.

دیاگرام انفجاری

  • دیاگرام پلان متریک: همانطور که از نام این دیاگرام مشخص است نمایانگر پلان پروژه خواهد بود. اما به صورت شماتیک ترسیم شده و از ابعاد و اندازه مشخص و دقیقی برخوردار نیست.

دیاگرام پلان متریک

  • دیاگرام حجمی: این دیاگرام به صورت کلی بیانگر حجم  و نحوه قرارگیری آن خواهد بود و فاقد هرگونه تزئینات و جزئیات می‌باشد. گفتنی است این دیاگرام از ترسیم خطوط ساده تشکیل شده است.

دیاگرام حجمی معماری

  • دیاگرام توپولوژیک: ارتباط عناصر مختلف معماری در یک سازه به واسطه دیاگرام توپولوژیک در معرض نمایش گذاشته خواهد شد.
  • دیاگرام اقلیدسی: در این دیاگرام تمامی عناصر معماری و تاثیر آن‌ها بر یکدیگر به صورت یک شبکه نشان داده خواهد شد. نحوه چیدمان هر عنصر طراحی در این شیوه قابل مشاهده است.
  • دیاگرام میدان بصری: دیاگرام میدان بصری با استفاده از خط و خطوط و مخروط زاویه دید، درک و تجربه اشخاص در فضا را به نمایش می‌گذارد.

اصول طراحی دیاگرام:

طراحی دیاگرام‌های موثر و گویا، نیازمند رعایت اصولی است که در زیر به برخی از آنها اشاره می شود:

  • وضوح و سادگی: از آن جایی که به دیاگرام برای توضیح و معرفی ایده طراح به شمار می‌رود از این رو باید تا حد ممکن ساده و قابل فهم باشد. به همین دلیل استفاده از اشکال و خطوط پیچیده و زائد باید خودداری کرد.
  • دقت و صحت: اطلاعات ارائه شده در دیاگرام باید دقیق و صحیح باشند.
  • جذابیت بصری: استفاده از رنگ‌ها، خطوط و اشکال مختلف می تواند به جذابیت بصری دیاگرام کمک شایانی نماید.
دیاگرام در معماری
دیاگرام گروه معماری آرمین آرمان استودیو مقام دوم مسابقه طراحی برج باغ مسکونی هامون

برای مشاهده نتایج مسابقه معماری طراحی برج باغ مسکونی هامون کلیک کنید.

مزایای استفاده از دیاگرام در معماری:

استفاده از دیاگرام در معماری مزایای متعددی دارد که برخی از آنها عبارتند از:

  • تسهیل ارتباط: با ارائه این ترسیم بصری به مخاطب، امکان ارتباط را تسهیل می‌بخشد.
  • تقویت تفکر خلاق: دیاگرام می‌تواند به معماران در تقویت ایده پردازی و تفکر خلاقانه خود کمک کند.
  • جلوگیری از سوء تفاهمات: دیاگرام با ارائه تصویری واضح از ایده‌ها، از سوءتفاهم و تفسیرهای نادرست و غلط جلوگیری کرده و احتمال رضایت حداکثری کارفرما را تا حد زیادی افزایش می‌دهد.
  • صرفه جویی در زمان: دیاگرام با توجه به مشخص شدن روند و فرآیند ایده طراحی می‌تواند فرآیند طراحی را تسریع بخشد.

مراحل ترسیم طراحی دیاگرام:

طراحی دیاگرام شامل مراحل زیر است:

  1. تعیین هدف: اولین قدم در طراحی دیاگرام، تعیین هدف از آن است. به عنوان مثال، آیا دیاگرام برای ایده پردازی، ارائه طرح به کارفرما یا مستندسازی فرآیند طراحی استفاده می شود؟
    معین شدن هدف از ارائه دیاگرام به معمار و لزوم به کار گیری آن در زمان امر طراحی صرفه جویی خواهد کرد.
  2. جمع آوری اطلاعات: در این مرحله، اطلاعات مربوط به موضوع مورد نظر جمع آوری می‌گردد. این اطلاعات می تواند شامل نقشه‌ها، تصاویر، داده‌ها و یا حتی ایده‌های ذهنی باشد که معمار قبل از طراحی می‌بایست در دست داشته باشد.
  3. انتخاب نوع دیاگرام: با توجه به هدف دیاگرام و نوع اطلاعاتی که باید ارائه شود، نوع مناسب دیاگرام انتخاب می شود. گفتنی است دیاگرام انواع مختلفی دارد که در ادامه مقاله به آن پرداخته شده است.
  4. طراحی دیاگرام: در این مرحله، دیاگرام با استفاده از اشکال، خطوط، علائم و نمادها بر اساس اصول ذکر شده ترسیم می‌شود.
  5. ارزیابی و بازنگری: در نهایت، دیاگرام باید به طور کامل ارزیابی و بازنگری شود تا از وضوح، دقت، صحت و خوانایی آن اطمینان حاصل شود.
طراحی دیاگرام
دیاگرام گروه پرتو استودیو در مسابقه طراحی نما تجاری اصطلک

برای مشاهده نتایج مسابقه طراحی نما تجاری اصطلک کلیک کنید.

موشن دیاگرام معماری

موشن دیاگرام در معماری شیوه‌ای متفاوت برای ارائه مفهوم و ایده طراحی شما می‌باشد که از تصاویر متحرک برای القای حس پویایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
هر چند که فرایند طراحی در این روش به مراتب دشوارتر بوده و زمان بیشتری را می‌طلبد اما به تصویر کشیدن حرکت و استفاده از جلوه‌های شنیداری تا حد زیادی مسائل پیچیده طرح مورد نظر را شفاف و قابل فهم خواهد کرد و در نهایت به درک مخاطب از ایده شکل گرفته ختم خواهد شد.
برای خلق موشن دیاگرام نرم افزارهای متفاوت با قابلیت‌های منحصر به فردی موجود هستند که نیاز به دانش تخصصی در زمینه تولید محتوای ویدیویی دارند. یکی از پرکاربرد ترین نرم افزارهای ساخت موشن دیاگرام افتر افکت خواهد بود.

جمع بندی:

دیاگرام همانطور که گفته شد ابزاری کارآمد در معماری است که می‌تواند به معماران در بخش‌های مختلف از جمله ارائه و پرزنت با کیفیت و بهتر پروژه خود کمک شایانی کند. با استفاده از دیاگرام می توان مفاهیم پیچیده معماری را باز کرد و به طور شفاف به مخاطبان منتقل کرد.

برای ارتباط با کارشناسان طرح تو طرح و دریافت مشاوره، روی دکمه زیر کلیک کنید.

درخواست مشاوره

دیدگاهی برای این مطلب ثبت نشده است

برای ثبت دیدگاه ابتدا باید وارد شوید

ورود
(۰۲۱)۲۲۸۲۶۳۱۸
ارسال تیکت(ابتدا لاگین شوید)