اکباتان با بالکن (در حال جذب حامی مالی )

باتوجه به روند رو به رشد و روزافزون آپارتمان‌سازی در ایران، برخی از فضاهای واجد ارزشی که در معماری گذشته مشاهده می‌شد، در حال حاضر حذف یا به تدریج کمرنگ شده‌‌اند، این تغییرات که متأثّر از عوامل مختلفی است، سریع و با شتاب زیادی در حال گسترش در تمامی شهرها است. یکی از آسیب‌پذیرترین بخش‌ها در جریان این تحولات، معماری فضاهایی است که در مرز درون و بیرون بنا حضور داشتند. معماران ما متاثّر از فرهنگ، اقلیم و بوم هر منطقه این مرز را تبیین می‌کردند و فضاهایی چون ایوان، مهتابی، بهارخواب، شناشیل، طارمی، غلامگردش و بالکن را با جزییاتی درخور خلق ‌می‌کردند، در حالیکه امروزه، نمای بنا که جلوه‌ای از بیرونی‌ترین لایه‌های این مرز است به یک جرم نازک در ساختمان تبدیل شده است و دیگر خبری از آن شکوه فضاهای نیمه‌باز نمی‌بینیم!

 فضاهای نیمه‌باز و نیمه‌بسته، جایی در میانه‌ی درون و بیرون(که به نحوی هم فضای بیرونی بنا محسوب می‌شود و هم فضای درونی آن) با ویژگی های کالبدی مشخص، نقش‌‌های عملکردی مهمی را ایفا می‌کردند که با جدیت تمام رفتار کاربرانش را تحت تاثیر قرار می‌داد.

با اینکه جایگاه ارزشمند کالبدی، کارکردی و حتی معنایی فضاهای نیم‌بازی چون بالکن در معماری‌ را می‌دانیم، اما متاسفانه در عمل چیزی که از آن در نمای ساختمان‌های سطح شهرمی‌بینیم، معمولاً چهره‌ای ناخوشایند و بلاتکلیف است! گویا در بعضی از پروژه‌ها، بود و نبودش فرقی ندارد، یا مانند یک انباری محل انباشت وسایل اضافی و تاسیساتی خانه شده و یا با یک جداره شیشه‌ای پوشانده و به جزیی از فضای مجاورش اضافه می‌شود.

بستر طرح: شهرک اکباتان

سال هاست که مردم در میان توده‌های خاکستری بتنی با پنجره‌های کشیده شهرک اکباتان، به عنوان نمادی از معماری مدرن در تهران زندگی می‌کنند؛ این مجموعه مسکونی مستحکم، کارآمد و موفق در خلق فضاهای بسته و باز، با عمری بیش از پنجاه سال، باعث شده تا سکونت در آن از نسلی به نسل دیگر همچنان جاری باشد و ساکنانش ترجیح بدهند تا در آن بمانند؛ نکته جالبی که این مجموعه را از سایر مجموعه‌ها متمایز می‌کند رضایت حداکثری ساکنین آن و همچنین جامعه متخصصین حوزه معماری و شهرسازی است؛ به همین دلیل تصمیم برآن شد تا بازطراحی و اکستنشنی بر وضع موجود نمای آن داشته باشیم؛

 اکباتان به عنوان محصولی پاسخگو در بافت شهر تهران فضاهای باز و بسته خوب و با کیفیت و فعالی است، ولی آنچه که در این پروژه بزرگ مقیاس مشهود است، کمرنگ بودن اهمیت فضاهای نیمه‌باز و نیمه بسته در نمای بلوک‌ها و ارتباط درون واحدها با بیرونشان است.

قرار است با بهره‌مندی از ظرفیت جامعه حرفه‌ای معماری جهت ترویج فرهنگ بکارگیری از قابلیت‌های فضاهای نیمه باز در طراحی حجم و نمای پروژه‌های مسکونی شهری، مسابقه‌ی بازطراحی پوسته بیرونی یکی از بلوک های مسکونی در شهرک اکباتان تهران با تاکید بر احیای «معماری بالکن» برگزار نماییم.

این مسابقه در سطح ملی و به صورت تک مرحله‌ای برگزار می‌شود و شرکت در آن برای تمام مهندسین معمار، مهندسین مشاور و دانشجویان معماری امکان پذیر است.