یکی از بحران‌هایی که انسان در جامعه امروز خود با آن مواجه است، ارتباط بین انسان و محیط پیرامون خود اوست. پیشرفت بی‌رویه شهرها انسان را وادار به تکمیل محیط پیرامون خود و گسترش آن طبق نیازهای خود کرده‌است. در جوامع مدرن امروزی و زندگی‌های پرمشغله افراد جامعه، طراحی فضای سبز می‌تواند نقش پررنگی در کاهش آلودگی هوا، کاهش آلودگی صوتی، افزایش سلامت جسم و روان، زیباسازی شهر و… ایفا کند؛ از این‌‌رو هر شخص باید سعی کند به‌نوبه‌ی خود در حفظ این فضا و حتی گسترش آن تلاش کند.
فضای سبز بخشی از فضای باز محیط آپارتمان یا شهر‌است که عرصه‌های طبیعی یا مصنوعی آن، تحت استقرار درختچه‌ها، درختان، گل‌ها، چمن‌ها و سایر گیاهانی‌است که براساس نظارت و مدیریت انسان، با در نظر گرفتن ضوابط و قوانین برای بهبود شرایط زیستی و رفاهی شهروندان حفظ و نگه‌داری می‌شوند.
فضاهای سبز در شهرهای مختلف، شامل ابعاد و اشکال گوناگونی مانند پارک‌ها، مجموعه‌های ورزشی، میدان‌های شهری و ... وجود دارند که یکی از اولیت‌های طراحی فضای شهری، دسترسی اهالی حومه به این نوع مناطق درنظر گرفته می‌شود. فضای سبز تنها شامل کاشت چند درخت و گیاه نیست، بلکه اجرای فضای سبز برای رسیدن به فضای برتراست که به استفاده درست از المان‌هایی بستگی دارد تا در ترکیب با یکدیگر شکل لازمه را به فضای سبز بدهند. از مهم‌ترین المان‌ها در اجرای فضای سبز می‌توان به آب‌نما، حوض، آلاچیق، پرگولا (سایه‌بان‌های چوبی مشبک) ، انواع فلاورباکس‌ها، انواع مبلمان، برکه‌های مصنوعی، تجهیزات نورپردازی، انواع گل و گیاه، استخر، کف سازی و پیاده‌رو، اشاره کرد.

اصول طراحی فضای سبز

فضاهای سبز به دو دسته پهنه‌ای و خطی تقسیم می‌شوند. فضاهای سبز پهنه‌ای فضاهایی هستند که در عکس‌های هوایی به شکل بافت منسجم قابل رویت هستند و در نقشه‌های شهری به صورت لکه‌های سبز مشخص می‌شوند.
فضاهای سبز خطی نیز به فضاهایی گفته می‌شود که متناسب با هویت شهرها و گذرگاه‌ها مورد‌ توجه قرار می‌گیرد. این نوع فضای سبز ممکن‌است در نقشه‌های شهری دیده نشود. تمامی فضاهای سبز خطی در مالکیت عموم مردم قرار دارند و تقسیم‌بندی بر اساس مالکیت فقط در مورد فضاهای سبز پهنه‌ای اعمال می‌شود.
طراحی فضای سبز طبق خواسته‌ها و نیازهای انسان از محیط پیرامون خود آغاز می‌شود. سپس آنچه موردنظر با آنچه که قوانین به ما اجازه می‌دهند تطبیق داده می‌شوند. درصورت عدم مشکل طرح هماهنگی جهت طراحی و اجرای فضای موردنظر برقرار می‌شود.

کاربرد طراحی فضای سبز شامل موارد مختلفی می‌شود، به‌طور مثال:

1.    از گیاهان می‌توان برای هدایت دید و رسیدن به منظره‌ای خاص استفاده کرد.
2.    زمانی که بخواهیم گیاه خاصی را به نمایش بگذاریم از گلدان استفاده می‌کنیم.
3.    در فضاهای کوچک مثل حیاط منازل جزئیات گیاه بیشتر دیده می‌شوند و دگرگونی بیشتر احساس می‌شود.
4.    مناظر طبیعی هیچ‌گاه متقارن نیستند، ولی توازن بین دو سوی تقارن در فضای سبز باید در نظر گرفته شود، به‌طور مثال درختان باید یکی در میان در طرفین قرار بگیرند. در طراحی فضای سبز باید عواملی چون ممانعت از حرکت، تقسیم فضا، ایجاد حصار و کنترل دید به‌طور دقیق مورد بررسی قرار بگیرد. همچنین تغییرات محیطی نیز باید در آینده‌نگری طرح لحاظ شود. رشد گیاهان نیز جز مواردی است که حتما باید به آن پرداخته شود.

ویژگی‌های معماری‌شناسی گیاهان در فضای سبز

گیاهان در اصول طراحی فضای سبز حرف اول را می‌زنند و به عنوان مبنا و اساس و درواقع مصالح کار محسوب می‌شوند. منظور از ویژگی‌های معماری‌شناسی گیاهان این‌است که گیاهان با توجه به ویژگی‌های خاص خود(شکل و حجم انفرادی یا انبوه) به عنوان یک فرم معماری موثر در ساختن فضا سهیم می‌شوند. در این پروسه گیاهان می‌توانند به صورت دیوار، سقف و کف به‌کار روند. زمانی که گیاهان به صورت ردیفی یا انبوه کاشته می‌شوند، نقش دیواره را به‌خوبی ایفا می‌کنند. شاخه‌های پهن و انبوه بالای درختان می‌تواند گزینه مناسبی برای سقف باشد. بسیاری از آلاچیق‌ها با همین فرآیند شکل گرفته‌اند. گیاهان می‌توانند فضاها را به‌خوبی تعریف کنند و باعث تفکیک فضاها به‌صورت بصری شوند.

اگر به دنبال مقاله و نوشته‌های معماری بیشتری هستید،  به سایت  طرح تو طرح  | پلتفرم مسابقات معماری سر  بزنید.

 برای ارتباط با کارشناسان طرح تو طرح و دریافت مشاوره، روی دکمه زیر کلیک کنید.

درخواست مشاوره

برای خواندن مطالب بیشتر:

گنبد ژئودزیک | طراحی شاهکار ریچارد باکمینستر فولر

طراحی معماری شامل چیست؟ | برای زیبایی بهتر خانه ی خود چه مواردی را باید به معمار بسپاریم

بتن پیش تنیده چیست؟ | انواع آن کدامند؟

نویسنده : بهار صداقتی