با توجه به حضور مشاور و کارشناس "طرح تو طرح" در مسابقه دلارا با کارفرمایان عزیز، جناب آقایان خوب‌بخت، فرصت را غنیمت شمردیم تا با صحبت با آقای مهندس نیک‌افکار، کارشناس مسابقه دلارا، نقاط ضعف و قوت مشترک بین کارها را مورد بررسی قرار داده و از ایشان جهت بهبود پروژه‌های آتی معماران راهنمایی بگیریم.

بهتر است قبل از ادامه خواندن این مطلب، به صفحه این مسابقه سری بزنید و به اطلاعات پایه و خواسته‌های کارفرمایان، طرح‌های نفرات برتر و فینالیست‌ها و همچنین باقی طرح‌های ارسالی نگاهی بیندازید تا مطالب این مقاله برایتان ملموس‌تر باشد. با بازدید از صفحه مسابقه دلارا می‌توانید تمامی اطلاعات مربوط به این مسابقه را بخوانید. 

اگر از اطلاعات مسابقه باخبر هستید، اجازه دهید در ابتدا توضیحی راجع به نحوه بررسی موارد ارسالی که تعداشان نزدیک به 160 طرح بود، خدمت‌تان ارائه دهیم؛

• نحوه ارسال طرح‌ها به مشاور و کارفرمایان محترم مسابقه

تمامی طرح‌های ارسال شده که از تایید اولیه نیروهای پشتیبانی "طرح تو طرح" برخوردار بودند به مهندس نیک‌افکار، کارشناس معماری و مشاور کارفرمایان و همچنین خود کارفرمایان پروژه دلارا، جناب آقایان خوب‌بخت، ارسال شده‌اند. طرح‌ها برای اینکه بدون پیش‌ذهنیت و عادلانه داوری شوند، بی‌نام به هر دوی ایشان ارسال شده است. کارفرمایان طرح‌ها را مورد ارزیابی اولیه انجام داده و پس از اعلام نظرات مشاورشان، مهندس نیک‌افکار، تصمیمات نهایی را اتخاذ کرده‌اند.

مهندس نیک‌افکار در جلسه دفاعیه دلارا

• نحوه امتیازدهی به طرح‌ها

برای امتیاز دادن به طرح‌ها، با توجه به مدارک و موارد خواسته شده و میزان اهمیت هر مورد در نظر کارفرمایان، لیستی از موضوعات با امتیاز مخصوص توسط مهندس نیک‌افکار تهیه شد که به شرح زیر می‌باشد؛

1. جانمایی راه پله و آسانسور
2. لابی و ورودی
3. پارکینگ
4. مشاعات
5. روابط پلان
6. تناسبات فضایی پلان
7. کیفیت پذیرایی و نشیمن
8. کیفیت آشپزخانه
9. کیفیت اتاق‌ها
10. نما
11. سازه
12. قابلیت اجرا
13. برآورده شدن خواسته‌های کارفرما
14. ارائه و پرزنتیشن
15. رعایت ضوابط شهرداری و آتش‌نشانی

همه‌ی موارد بالا هر کدام از ده امتیاز برخوردار بودند به جز موارد "طراحی نما" و "تناسبات فضایی پلان" که هرکدام 20 امتیاز را به خود اختصاص داده بودند. جمع تمامی موارد 170 امتیاز می‌شود که موقع انتخاب طرح‌های فینالیست، با توجه به امتیاز کسب شده، تصمیمات نهایی اتخاذ شده است.

• مراحل بررسی کار

هنگامی که طرح‌ها برای آقای مهندس نیک‌افکار ارسال شدند، ایشان فایلی ساختند که بتوانند در هر ستون، توضیحات و نظرات خود را مربوط به هر بخش طرح نوشته و با امتیاز به طرح مشخص کنند که آیا طرح قابلیت ورود به مرحله بعدی را دارد یا خیر. ایشان در ابتدا طرح‌هایی را که در همان نگاه اولیه غلط‌های فاحش داشتند، حذف کردند (رنگ بنفش). سپس طرح‌هایی را حذف کردند که در یک یا چند مورد از موارد خواسته شده، امتیاز 0 آورده بودند (رنگ قرمز). سپس طرح‌های باقی‌مانده را طبق امتیازهای محاسبه شده، مرتب کرده و نظرشان را به کارفرمایان محترم ابلاغ کرده‌اند. در این بخش نیز کارفرمایان طی دو مرحله طرح‌هایی را که با سلیقه ایشان همخوانی نداشت حذف کرده‌اند. (رنگ زرد و بعضی از موارد سفید). معماران طرح‌هایی که کیفیت بالایی داشتند (رنگ آبی) و یا با اعمال تغییرات کمی می‌توانستند جز طرح‌های برتر باشند (رنگ سبز)، به همراه موارد باقی‌مانده از طرح‌های سفید به مرحله دوم مسابقه دعوت شدند تا با دفاع از طرح خود و اطلاع از مواردی که باید تغییرات جزئی داشته باشد، فرصتی دوباره برای رفع نواقص و هماهنگ کردن طرح خود با خواسته‌های کارفرمایان داشته باشند. برای دانلود و بررسی این فایل می‌توانید از طریق دکمه زیر اقدام کنید:

دانلود فایل امتیازدهی

لازم به ذکر است اسم طراحان عزیز برای شفافیت این مقاله به فایل اضافه شده و فایل ابتدایی بدون نام و با کد مخصوص هر طرح نگارش شده است.

• تحلیلی بر نظرات کارشناس مسابقه دلارا، آقای مهندس نیک‌افکار

موضوع مشترک طرح‌هایی که همه در بررسی اولیه حذف شده بودند، ضعف در پلان بود. همچنین بحث طراحی پارکینگ در این مسابقه بسیار حائز اهمیت بوده که در اکثر طرح‌های قرمز و بنفش به درستی رعایت نشده است. همچنین به تمامی عزیزان پیشنهاد می‌شود که ضوابط ورودی ساختمان‌ها، طراحی لابی و پارکینگ را قبل از شرکت در مسابقه مطالعه کنند تا زحمت‌های خودشان را به دلیل رعایت نکردن برخی اصول ابتدایی هدر ندهند.

پلان‌های خوب، مریم زارعی  

مشکل دیگر اکثر شرکت‌کنندگان، نمای ضعیف و عدم هماهنگی وجه‌های مختلف نما با هم بوده‌است. در برخی توضیحات مهندس نیک‌افکار آمده: "نمای ضعیف و دارای اغتشاش، گویی هر وجه جداگانه طراحی شده" و یا "کلاژی از احجام نامعلوم". این مسائل نشان می‌دهد که چه قدر یک‌پارچگی و تداوم بصری در طراحی نما مهم است.

موضوع حائز اهمیت دیگر در طراحی، تناسبات فضایی است؛ مهندس نیک‌افکار علاوه بر فایل بالا در صحبت‌هایشان هم مطرح کردند که چه قدر درک درست از فضا و نیازهای کاربری هر محیط بر کیفیت طراحی تاثیر می‌گذارد. مثلا چرا در یک واحد آپارتمان 250 متری سه خوابه ، اتاق خواب‌ها 9 متری و 10 متری طراحی می‌شود؟  یا چرا برای همچین واحدی آشپزخانه کوچک و بدون نورگیر در نظر گرفته می‌شود؟ بهتر است هر زمان می‌خواهیم طراحی کنیم، برای هر کدام از فضاهای نقشه همچین سوالاتی را از خود بپرسیم و اگر جوابی برای آن نداشتیم، هر چه زودتر طرح را عوض کنیم.

تناسبات فضایی مناسب، محمد امین عباسیان

اکثر طرح‌هایی که در بازبینی حذف شده‌اند، موارد بالا را تقریبا رعایت کرده‌اند و یا ذکر شده که با کمی تغییر می‌توانند اشکالات را بر طرف کنند. اما دلیل حذف آن‌ها چیست؟ یکی از مهم‌ترین دلایل حذف در این مرحله، عدم رعایت ضوابط ورودی، لابی، راه‌پله‌ها و باقی فضاهای مشاعات است. یکی از موارد حیاتی و چالشی در این مرحله طراحی رمپ به نظر می‌آید.

دلیل دیگری که دوباره باید به آن اشاره شود، طراحی نماهای ضعیف در مواردی است که پلان‌ها قوی، روابط و تناسبات عالی و ضوابط رعایت شده اما طراحی نما ضعیف است و همین باعث حذف طرح با وجود امتیاز خیلی بالا می‌شود. باقی موارد بیشتر به سلیقه کارفرمایان حذف و یا انتخاب شده است اما این نکته را باید یادآوری کنیم که شرکت در یک مسابقه و تلاش برای برنده شدن یعنی بهترین بودن در همه موارد.

نمای قابل تامل، محسن لهراسب

مصاحبه با آقای مهندس نیک‌افکار

در تماسی تلفنی با مهندس، از ایشان خواستیم تا خودشان در مورد فایل نظراتشان، نکات حائز اهمیت هنگام بررسی طرح‌ها و موارد مشترکی که همگی معماران باید رعایت و یا اجتناب کنند توضیحاتی بدهند. در ادامه، سوال‌های مطرح شده از جانب مجموعه "طرح تو طرح" و پاسخ‌های ارزشمند مهندس نیک‌افکار را می‌خوانید.

چی شد که در مسابقه دلارا به عنوان مشاور در کنار کارفرمایان حضور داشتید؟

با توجه به بزرگ شدن بستر "طرح تو طرح" و قیمت بالای مسابقه، حدس زده شد که تعداد طراحان شرکت‌کننده در این مسابقه بالا باشد. پس تصمیم گرفتیم تا یک مشاور جهت سبک کردن بار انتخاب طرح‌های برتر در کنار کارفرمایان حضور داشته باشد. همین طور هم شد و تعداد 160 طرح در این مسابقه ارسال شد. زمانی که تعداد طرح‌ها بالا می‌رود، انتخاب طرح‌های برتر سخت و گمراه‌کننده می‌شود. شما هنگام داوری طرح‌ها باید بتوانید از دو وجه آن‌ها را کارشناسی کنید؛ یک وجه بحث زیبایی‌شناسی طرح هست که اکثر کارفرمایان با توجه به سلیقه خود این بخش را داوری می‌کنند و وجه دوم، بحث قابلیت اجرایی طرح است. بعضی طرح‌ها بسیار زیبا به نظر می‌رسند ولی وقتی به دست مهندسین اجرایی پروژه می‌رسند آن‌قدر دستخوش تغییرات می‌شوند که طرح نهایی با طرح و کانسپت اولیه قابل مقایسه نخواهد بود. این مورد را یک کارشناس معمار باید مشخص کند، به همین دلیل تصمیم بر این شد که در این مسابقه برای اطمینان از اجرایی بودن طرح‌ها یک مشاور کنار کارفرمایان حضور داشته باشد.

مسابقه دلارا

می‌توانید توضیح بدهید که روند انتخاب طرح‌ها به چه شکل بوده و چه مواردی را در این کار در نظر گرفتید؟

من در اولین مرحله، طرح‌هایی را حذف کردم که در همان نگاه اول می‌توان تشخیص داد کارهایی هستند که صرفا جهت رفع تکلیف فرستاده شده‌اند. در مرحله بعدی دقیق‌تر بررسی کردم و کارهایی را حذف کردم که در مقایسه با بقیه طرح‌ها شخصیت بالا رفتن و ورود به مرحله بعدی را نداشتند. تعدادی که در این مراحل حذف شدند بالا بود اما باز هم تعداد طرح‌های باقی‌مانده بیشتر از تعدادی بود که کارفرمایان درخواست داده بودند تا به ایشان ارجاع شود. پس مجبور شدم بعضی طرح‌های خوب را که در مقایسه با طرح‌های دیگر مقداری ضعیف‌تر بودند حذف کنم. در نهایت حدود سی یا چهل طرح باقی ماند که آن‌ها را به کارفرمایان ارجاع دادم و بعد وارد چالش جدیدی از داوری بین طرح‌ها شدم؛ من و جناب آقایان خوب‌بخت باید به اتفاق نظر می‌رسیدیم تا بعضی طرح‌ها حذف و یا انتخاب شوند. مثلا بعضی طرح‌ها بودند که از نظر من بسیار معمارانه و به درستی طراحی شده بودند اما طراحی نما و یا لابی این موارد باب سلیقه کارفرمایان نبود و یا کارفرمایان طرحی را انتخاب می‌کردند که پس از بررسی مشخص می‌شد که در صورت اجرا، طرح نهایی بسیار متفاوت از طرح اولیه و بسیار دور از سلیقه کارفرمایان می‌شود. پس از گذر از این مرحله به حدود ده طرح فینالیست رسیدیم که از طراحان آن‌ها دعوت کردیم به جلسه دفاعیه تشریف بیاورند و به صورت حضوری راجع به طرح و کانسپت‌شان توضیح دهند. لازم به ذکر است قبل از دعوت طراحان به جلسه دفاعیه، شروط و تغییراتی را برای بعضی طرح‌ها لازم دیدیم که ابتدا، صحبت‌های ایشان را در جلسه شنیدیم و بعد مواردی که نیاز به تغییر داشت را اعلام کردیم تا در صورت امکان، طرح پخته‌تر را در بین فینالیست‌ها داوری کنیم.

 جناب آقایان خوب‌بخت، کارفرمایان مسابقه دلارا

آیا شما بعد از جلسه دفاعیه هم در رتبه‌بندی طرح‌های برتر نقش داشته‌اید؟

خیر، من پس از جلسه دفاعیه و اعمال تغییرات، نظر خودم را راجع به هر طرح و نقاط قوت و ضعف آن‌ها گفتم اما تصمیم نهایی و انتخاب نفرات برتر فقط با کارفرمایان پروژه دلارا بوده است.

امکانش هست نکات مشترک بین طرح‌های ضعیف و همچنین طرح‌های قوی را برای ما نام ببرید؟

در مورد کارهای حذفی باید بگویم که بخشی از این طرح‌ها واقعا پرزنت و ارائه ضعیفی داشتند؛ نقشه‌های دو بعدی، بدون کیفیت و توضیحات لازم ارائه شده بود، رندرها گویا نبود و در طرح‌ها هرج و مرج فراوانی دیده می‌شد. خدمت این دسته از عزیزان باید بگویم که مسابقه یک موضوع صفر و صدی است؛ یا می‌توانید به همه موارد خواسته شده پاسخ مناسب بدهید و یا خیر؛ نمی‌توان بخشی از کار را قابل قبول ارائه کرد ولی از بخشی دیگر کلا صرف نظر کرد. در کل، طرح‌های حذف شده اکثرا به خواسته‌های کارفرمایان خیلی دقت نکرده بودند. درست است که "طرح تو طرح" بستری برای برگزاری مسابقات معماری است اما همه مسابقات این مجموعه برای اجرا هستند و این تفاوت مسابقات این بستر با سایر پلتفرم‌هاست که به صورت مفهومی هستند. وقتی کارفرمایان در هر طبقه دو واحد درخواست کرده چرا پلان سه واحدی ارائه می‌شود؟ همچنین، کار نهایی قرار است به اجرا برسد و به ارگان‌هایی مانند شهرداری و آتش‌نشانی داده شود تا تاییدیه بگیرد. اکثر دوستان این ضوابط را رعایت نمی‌کنند در حالی که خدمت خوبی که "طرح تو طرح" ارائه می‌دهد این است که در مسابقات، لینک دسترسی به ضوابط را قرار داده است. واقعا از شرکت‌کنندگان می‌خواهم این موارد را مطالعه کنند تا وقت خودشان که یک هفته، دو هفته و یا یک ماه برای این طرح انرژی گذاشته‌اند، هدر نرود.

در مقابل، کارهای فینالیست به سایت پروژه دقت کرده بودند، بار مساحت فضایی را به درستی در طراحی پلان‌های داخلی تقسیم کرده بودند و خواسته‌های کارفرمایان را کاملا در نظر گرفته بودند، هر چند حتی این دوستان هم اکثرا به ضوابط آتش‌نشانی مسلط نیستند. البته طرح‌های انتخابی، طرح‌هایی بودند که با کمی تغییرات این مشکلات را می‌توانستند حل کنند اما بهتر است از همان ابتدا ضوابط رعایت شود تا سبب تمایز از باقی رقیبان شود.

از جناب آقای مهندس نیک‌افکار تشکر می‌کنیم بابت وقتی که برای مصاحبه به ما اختصاص دادند. همچنین لازم به یادآوری است که در جلسه دفاعیه این مسابقه، فرصت دست داد تا با برخی از فینالیست‌های عزیز گفت‌وگویی داشته باشیم. مقاله این مصاحبه در بلاگ قرار گرفته است که می‌توانید مطالعه کنید.

در صورتی که می‌خواهید مسابقه خود را راه‌اندازی کنید و یا از مبلغ مسابقه پروژه‌تان با خبر شوید، می‌توانید  وارد بخش تعیین قیمت طراحی "طرح تو طرح"  شوید و یا با کارشناسان "طرح تو طرح" تماس بگیرید.

اگر؛

• سوالی راجع به این مطلب دارید،
• از طراحان این مسابقه هستید و نظری دارید،
• تغییری در روند انتخاب طرح‌ها پیشنهاد می‌کنید،

در بخش دیدگاه‌های همین مقاله با ما در میان بگذارید

 برای ارتباط با کارشناسان طرح تو طرح و دریافت مشاوره، روی دکمه زیر کلیک کنید.

درخواست مشاوره